Կը խօսի՞ս Հայերէն

Վերջերս՝ Պէյրութի Հայ Աւետարանական Էմմանուէլ Եկեղեցիի «Ջանից.Օրկ»ը հարցազրոյց մը կատարեց, այդ կողմերը այցելող՝ Հիւսիսային Ամերիկայի Հայ Աւետարանական Միութեան Հովիւին՝ Վեր. Յովսէփ Մաթոսեանի հետ: Գլխաւոր նիւթն էր՝ «Ներկայ եկեղեցիներուն մէջ գործածուած լեզուն»:
Վերապատուելին իր պատասխանը սկսաւ, պատմելով՝ Պրազիլ իր կատարած վերջին այցելութեան մասին, յիշելով, թէ՝ եկեղեցւոյ ծառայութիւններուն եւ պաշտամունքներուն ջախջախիչ մեծամասնութիւնը կը կատարուի սպաններէն լեզուով: Այս տեղեկութիւնը վրդովեցուց զիս, ու վերջին տարիներու Հայ լեզուի համար ունեցած ըմբռնումս եւ հաւատքս՝ հաստատուեցան:
Երբ մեր եկեղեցիներէն հայերէնը կը հեռացնենք եւ օտար լեզու կը գործածենք, էութիւնս կը խանգարուի:
Քիչ մը այս նիւթին վրայ կ'ուզեմ ծանրանալ:
Հայոց Ցեղասպանութեամբ եւ հայերու գաղթականութեամբ, աշխարհի բոլոր կողմերը եկեղեցիներ հաստատուեցան, ուր յաճախ ստիպուեցանք տեղական մշակոյթը ընդօրինակել, ինչու չէ նաեւ՝ նոյնանալ այդ երկրի մշակոյթին հետ: Սակայն, իմ հաստատ համոզումս է՝ որպէս անհատ եւ հաւաքականութիւն, եւ մեր պարտականութինը եւ «Վերին կոչում»ը այն է, որ պահենք մեր մշակոյթն ու ժառանգութիւնը: Երբ կ'անտեսենք զանոնք, անտեսած կ'ըլլանք պատիւն ու յիշատակը մեր նախահայրերուն, որոնք մեռան հաւատքին համար: Անոնք իրենց հայկական պատկանելիութիւնը ոչ միայն չուրացան, այլ եւ՝ իրենց նահատակութեամբ պաշտպանեցին:
Հայերէն լեզուէն հեռանալով, կը հեռանանք ու կը կորսնցնենք Մեսրոպ Մաշտոցի, Վարդան Մամիկոնեանի, Ղեւոնդ Երէցի, Գրիգոր Նարեկացիի, Խրիմեան Հայրիկի եւ այլ հերոսներու փաղանգի յիշատակն ու անձնազոհ ներդրումը՝ ազգի պաշպանողական ճակատամարտներուն մէջ:
Յունիս 2007-ին՝ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս՝ Արամ Ա. կ'ըսէ. «Մենք միշտ յիշելու ենք որ մեր նախահայրերը իրենց արիւնը թափեցին իրենց ինքնութիւնը պահելու ճամբուն վրայ, օտար լեզուներ գործածելու առաջարկները անընդունելի են: Նման քայլեր միայն ժխտական հետեւանքներ կրնան ունենալ»:
Երբ կը խորհիմ հայերէն լեզուին եւ մեր նախահայրերուն մասին, Ապրիլ 24-ի առթիւ պատգամ մը կը յիշեմ, որ լսեցի մի քանի տարիներ առաջ: Տեղական եկեղեցիի մը պատուելին խօսեցաւ ու պատմեց այն սարսափելի դէպքերը, որոնք պատահած էին ցեղասպանութեան օրերուն: Յատկապէս կը յիշեմ, թէ՝ ինչպէս մայրեր անապատի աւազներուն վրայ գրելով, հայերէն տառերը սորվեցուցին իրենց զաւակներուն: Մեր եկեղեցիներուն մէջ հայերէն խօսելով, պաշտամունքները հայերէն լեզուով կատարելով, ու մեր լեզուն սորվեցնելով՝ ներկայ սերունդին եւ գալիք սերունդներուն, պիտի պահենք մեր նախահայրերուն կտակը, որոնցմէ շատեր իրենց կեանքերը զոհեցին՝ իրենց երկրին ու ազգին համար:
Անշուշտ, կասկածէ վեր է, թէ՝ մեր առաքելութիւնն է Աստուծոյ Խօսքը
տարածել, ոչ միայն հայերուն մէջ, այլ՝ բոլորին: Այսուհանդերձ, այդ ճամբուն ընթացքին պէտք չէ մոլորինք մայրենի լեզուն գործածելէ՝ եկեղեցիներուն մէջ եւ բեմերուն վրայ: Հովիւներ պէտք է սորվին հայերէն լեզուն. այս՝ ժամանակի հրամայականն է, թեթեւի պէտք չէ առնել: Գուցէ այս մէկը դժուար ըլլայ անոնց՝ որոնք հայերէն կրթութիւն չեն ստացած եւ կամ հայ ընտանիքի մէջ չեն մեծցած. բայց անհրաժեշտութիւն է՝ եթէ կ’ուզենք խօսիլ հայկական ժառանգութեան մասին ու վառ պահել հայկական հոգին մեր եկեղեցիներէն ներս:
Ոմանք՝ ներառեալ նոր սերունդի անդամները, թերեւս այս նիւթը վիճելի գտնեն. բայց ասիկա այն նիւթերէն չէ՝ որոնց մասին կրնանք բանակցիլ ու սակարկել: Բոլորս ալ՝ իբրեւ հայեր, պէտք է հայերէն գիտնանք ու պէտք է հայերէն խօսինք. «Հայերէնը մեր մայրենի լեզուն է , ու մեր լեզուին համար սակարկութիւն չի կրնար ըլլալ» (Արամ Ա.):
Հայերէն լեզուի գործածութեան նահանջը՝ մեր եկեղեցիներէն ներս, վնասակար է թէ՛ Եկեղեցիին, եւ թէ՛ անոր անդամներուն: Այսպիսի վիճակ մը պիտի առաջնորդէ աւելի ընտելացած ու հանգստաւէտ կեանքի մը, օրէ օր պիտի հեռանանք հայերէն լեզուէն ու մեր տոհմիկ մշակոյթէն:
Թերեւս ասիկա դիւրին առաքելութիւն մը չէ եկեղեցիին համար, սակայն, ամէն հայու պատասխանատւութիւնն է, ուր որ ալ գտնուի ան՝ պահելու նախահայրերուն կտակը եւ վառ պահելու հայկական հոգին: Այս պէտք է սկսի եկեղեցիներէն եւ եկեղեցիի առաջնորդներէն, տան մէջ՝ մեր ծնողներուն, եւ դպրոցին մէջ՝ մեր ուսուցիչներուն հետ:
Վերջաւորութեան, կ'ուզեմ այն մէջբերումով աւարտել, որ Արամ Վեհափառը աւարտեց իր հայրապետական պատգամը, յիշելով՝ Խաչատուր Աբովեանի խօսքը.-
«Ձեզ եմ ասում, ձեզ հայոց երիտասարդներ, ձեր անունին մեռնիմ, ձեր արեւին մատաղ լինեմ, տասը լեզու սորվեցէք, բայց ձեր լեզուն, ձեր հաւատը ղայիմ պահեցէք»:

Սիրով՝
Դանիէլ Զէյթունեան


Փասատինա-Քալիֆորնիա
Թարգմանուած՝ Փասատինա 12/11/09

Rev. Hagop Tchoghandjian with Friends


The Evangelism Committee



Mr. and Mrs. Haroutyoun Sanossian


Mr. Hampartsoum Terzian



Mr. Serop Seropian



Rev. Megerdich Karagoezian, President of UAECNE


Mr. Yervant Kassouny



Rev. Soghomon Kilaghbian


Rev. Hagop Sarkissian


Mr. Kevork Karaboyajian



Ms. Maggie Bardakjian and Mr. and Mrs. Khacherian



Rev.and Mrs. Karagoezian



Mrs. Araxie Mazmanian and directors in the Elders' House



Rev. and Mrs. Svajian



Mr.and Mrs. Svajian



Rev. and Mrs. Messerlian



Chanitz youth


Visiting the Cedars

Commemoration of a Former Armenian Evangelical Scouting Program of Beirut, Lebanon

By Zaven Demirjian


Former Scouts with their Scoutmaster
Names of people from Left
1st Row: Zaven Demirjian, Dr. Steven H. Aharonian, Rev. Dr. John Khanjian, Raffi Aposhian, Nishan Basmadjian, Robert Meneshian,
2nd Row: Dr. Vicken Aharonian, Dr. Ivan Shnorhokian, Dr. Ara Tilkian, George Keushguerian, Vatche Kasparian, Barkev Tashjian


The former members of the Junior Christian Endeavor Organization of the First American Evangelical Church of Beirut, Lebanon, hosted a dinner and program on January 17, 2009 at 7:00 p.m., in the Derian Hall of the Armenian Cilicia Evangelical Church, in Pasadena, California. The guest of honor for the evening was Rev. Dr. John Khanjian, who was the organization’s prominent Youth Leader and Scoutmaster during the years of 1957 to 1962.
Rev. Kevork Terian, Pastor of the Cilicia Church, gave the invocation. He thanked God for the virtuous character and dedicated service of Dr. Khanjian, who has been a role model to his students.
Zaven Demirjian described some of the activities of the scouts. He stated that the church provided a room, that was used as a meeting place and storage area. Tents and sleeping bags were purchased at a discount from Hagop Salibian’s business. The scouts went on camping trips to different mountain locations, such as Brummana. In the winter a popular trip by train was the snow covered mountain at Dahr El Baydar.
Nishan Basmadjian presented the biography of Dr. Khanjian who was born in Aleppo Syria. He graduated from Near East School of Theology and the American University of Beirut in 1962. He also graduated from Claremont Graduate School with a Ph.D. degree in 1974. He has taught at Aleppo College,Near East School of Theology, Kansas Wesleyan University and University of La Verne. He was Dean of Students from 1987 to 1993 at the Armenian International College/University of La Verne, where Nishan also worked as Librarian. From 1995 to 2002 he was President of Haigazian College, which became a University in 1997. At Haigazian University he upgraded the academic program, the infrastructure, including the renovating and moving back to the old campus in West Beirut. Presently he is the Provost of the Evangelical Theological Academy (Seminary) of Armenia in Yerevan, which aims at training ministers and Christian workers.
Some of the former scouts shared interesting events and experiences.
Dr. Steven H. Aharonian stated that he had served with Dr. Khanjian in the Haigazian University Board. As the President of AMAA he regarded the success of the Seminary in Armenia very important for him. He was confident that Dr. Khanjian will apply his administrative experience in laying a solid foundation for the Seminary.
Dr. Vicken Aharonian appreciated the fact that his father, Rev. Hovhannes Aharonian, the President of the Near East School of Theology, had assigned Dr. Khanjian to be Youth Leader and Scoutmaster. He recalled a camping trip at the Litany River,where the scouts tried to catch frogs.
Dr. Ara Tilkian said that his father, Rev. Garabed Tilkian, being the Pastor of our church in Beruit was very busy, and he was glad that Dr. Khanjian was helping him by working with the youth. He also reminded us about “Kchag” Summer Camp, located on a beautiful Lebanese mountain covered with pine trees. Christian Endeavor groups held their summer camps and retreats in “Kchag.”
Dr. Ivan Shnorhokian reminded us about an injury to his nose after a scary fall at a campsite. First aid was applied, the wound healed, and no trace of injury remained.
A plaque was given to Dr. Khanjian in appreciation of his services to our organization. He was grateful for the affection shown to him, and he said he still considered his scouts to be adolescent “badani” at heart.
The scouts were thankful to their Scoutmaster for teaching them survival skills, endurance,moral values and to be “always ready” to serve the Lord, the church and humanity.

Source: FORUM, Sept-09 Issue

Interview with Rev. Hagop (Jacques) Tchoghandjian About the Armenian Evangelical Churches in France

  • What is your opinion about Lebanon, since we know that this was your first visit?
  • How would you evaluate the evangelistic meetings that were organized by the Armenian Evangelical Emmanuel Church?
  • How is the condition of the Armenian youth in Lyon in general and the Armenian Evangelical youth in specific?
  • How is the relationship of the Armenian Evangelical Churches in France with the Armenian Apostolic and the Armenian Catholic Churches respectively?
  • Does using the two languages, French and Armenian in the Church worship become a hindrance to the preservation of the Armenian language and identity?
  • Does the Armenian Evangelical Church in Lyon coordinate with the Armenian cultural organizations and parties regarding April 24 and Armenian cultural events?
  • What is your opinion about our Chanitz blog and newsletters?

You will listen to the answers to these question that Hagop raised with Rev. Hagop Tchoghandjian. The interview is in Armenian.

CHANAGHPOUYRTeam

 

The Armenian Youth’s Affair with Hedonism



Architects (Mardiros Altounian – designer of the Lebanese Parliament building), engineers (Zaven Khedeshian – engineer of Bikfaya Monument), authors (Claudia Marchelian - screenwriter), photojournalists (Harry Kundakjian – AP photographer), painters (Paul Guiragossian), religious leaders, doctors, comedians (Pierre Chammassian), athletes, psychiatrists (Dr. Antranig Manoogian), composers (Jelalian), merchants, businessmen, and industrial leaders. Those are some of the 20th century’s reputed Armenians of Lebanon who produced magnificent magnum opuses in their respective avocations.

Unfortunately much changed after the civil war when a large portion of our pundits emigrated to greener pastures. The younger generation was left without its chef d'oeuvres to emulate. Today, many Armenian youths in Ashrafieh, Bourj Hammoud, Dora-Amanos, Fanar, Rawda, Jdeide, Zalka, Jal El Dib, Antelias, Mzher(Dzaghgatzor), Naccash, Dbayeh, Jounieh, Jbeil, Tripoli, Zahle and Anjar have precipitated into mediocrity. They have no aspiration to achieve noble heights. All they perceive around them are drug dealers, drunkards, businessmen who make illegal money, pimps, and political leaders who go on bickering endlessly against each other. Legions of bright adolescents have plunged into having an affair with the petty philosophy of hedonism – going high on drugs and wasting their lives pursuing the luscious night life and the so-called no-attachment-sex. On the educational arena, our schools have fallen behind in reforming the teaching methods and hiring teachers with updated skills. Moreover, Armenian families have failed to engrave self-confidence into their children and bestow upon them the love of books and education.

From another scene in Hamra, Verdun, Zkak el Blat, and Ain Mreisseh, where the majority of the communities belong to the Muslim faith, the picture is quite different. Today our Muslim compatriots are leading the country on most grounds – intellectual, moral, and spiritual. Muslim families are elevating the self-confidence of their sons and daughters, encouraging them to be proud of their religion and ethnicity, and enrolling them in superior schools which would prepare them to graduate cum laude from European and American universities. By the same token, Muslim families have succeeded in preserving the sacredness of family and advocating extracurricular activities by registering their kids in fine arts classes from dancing, music, and theater to painting, sports, and foreign languages.

During a TV interview I was watching about a year ago, ex-Financial Minister Damianos Attar, who had served in Prime Minister Mikati’s cabinet back in 2005, made an interesting remark stating that the reason Christians were spearheading Lebanon in all spheres was because of their possession of moral integrity. Hence, the only way for Christians – and Armenians in specific – to effectuate nobleness of character is to regain their lost faith and moral ground.

To counter the waves of pessimism and self-loathing the Armenian Church, community, parties, institutions, and leaders should seek out the younger generation, build communication bridges, and become their life mentors before our youth further slip into the abyss of doom right before our eyes. The older generation and our sages have much to teach and pass on to the next generation. They were the offspring of bruised, torn, and hungry Armenians who successfully carved into their children’s hearts the will to achieve, the tenacity to persevere, the morals to nobility, the love of family, and the faith of our forefathers in order to have life and have it abundantly.

ManoChil