Rev. Dr Samuel Kobia reflects about his six-year term as the general secretary of the World Council of Churches
The Rev. Dr Samuel Kobia reflects about his six-year term as the general secretary of the World Council of Churches. He addresses good and not so good memories, encouraging experiences, progress and challenges of the ecumenical movement.
Excerpts from his interview:

Excerpts from his interview:
...Related to that is the decline in the ways of ecumenical formation. That is why [I was so happy] whenever I had a chance of encountering young people – which has happened on a number of occasions here in the ecumenical centre – who I think are very much open to ways of working together, who are more open than the older generation to overcome the doctrinal differences that they might have.
In twenty years from now I would be very happy – I don't know whether I will be there or not, but that doesn't matter! – one of the things that I hope we will be able to achieve even before 20 years is over is celebrating a common date of Easter.
In twenty years from now I would be very happy – I don't know whether I will be there or not, but that doesn't matter! – one of the things that I hope we will be able to achieve even before 20 years is over is celebrating a common date of Easter.
...So this relational dimension is really what has helped and carried me. And I brought this as part of my being African, because we put very, very strong accent on relation. You are because you relate, and because you relate, therefore you are.
Rev. Tchoghandjian Leading the Evangelistic Meetings in the Armenian Evangelical Emmanuel Church


The quartet of the Armenian Evangelical Church of Marash (L to R): Ara Khederian, Raffi Akbasharian, Anto Messerlian, Vache Khederian










Calling the people to accept Christ and those who ask for specific prayers

Rev. Megerdich Karagoezian, President of the Union of the Armenian Evangelical Churches in the Near East

Rev. Haroutune Selimian, President of the Armenian Protestant Churches in Syria






Rev.Hovannes Svajian

(L to R): Ara Torkomian, Shant Aynilian, Koko Avessian

(L to R): Mr. Levon Bedigian, Rev. Soghomon Kilaghbian, Rev. Hagop Tchoghandjian

Garo Keloukian, the cameraman, who is a member in the Armenian Evangelical Church of Ashrafieh

Hagop Gojigian, the assistant cameraman
Que laisseras – tu après ta mort ?
Pour certaines, la vie est courte, et pour d’autres, elle est longue. Mais nous savons que, sa soit longue ou courte, elle atteindra une même destination qui est la mort.
Qu’est – ce que tu vas laisser quand tes jours se termineront et tu mourras ? Qu’est – ce que tu vas laisser pour tes enfants, pour ton entourage, pour les personnes que sont chères pour toi ? Pour quels raisons les gens vont – ils te rappeler ?
Tu ne voudras pas que les gens te souviennent seulement pour tes actes de bienfaisances.
Nous voulons trop de choses, mais qu’est – ce que nous faisons pour les atteindre ? Qu’est – ce que nous faisons pour que notre générosité survivra notre mort?
Hagop B. Godjigian

Traduit par Dzovag Demirjian
Qu’est – ce que tu vas laisser quand tes jours se termineront et tu mourras ? Qu’est – ce que tu vas laisser pour tes enfants, pour ton entourage, pour les personnes que sont chères pour toi ? Pour quels raisons les gens vont – ils te rappeler ?
Tu ne voudras pas que les gens te souviennent seulement pour tes actes de bienfaisances.
Nous voulons trop de choses, mais qu’est – ce que nous faisons pour les atteindre ? Qu’est – ce que nous faisons pour que notre générosité survivra notre mort?
Hagop B. Godjigian

Traduit par Dzovag Demirjian
Marash Armenian Evangelical Church Choir Trio Singing in Worship During Rev. Hagop Tchoghandjian's Evangelism Rally in the Armenian Evangelical Emmanuel Church
Harry Koundakjian, "Harry the Horse", Photo No. 1
An Armenian Cross for your House
AZNAVOUR: They Fell - Ils sont Tombés (video)
English translation
THEY FELL
(Ils sont Tombés)
Charles Aznavour / Georges Garvarentz
(Raoul Breton publishing, France)
Charles Aznavour - 1975
They fell that year
They vanished from the Earth
Never knowing the code
Or what law they'd offended
The women fell at work
And the babies they tended
Left to die, left to cry
All condemned by their birth
They fell like rain
Across the thirsty land
In their hearts they were clean
In their dust still believing
All the obedient things
In a season of grieving
Caught in rain, always rain
Just for one helping hand
For no one heard their prayers
In a world bent on pleasure
From other people scared
They simply closed their eyes
They craved a lot of sound
In jazz and ragtime measured
The trumpets screamed till dawn
To drown the childrens' cries
They fell like leaves
Its people in its pride
People, men, kindly men
And not one knew his crime
If he came in an hour
Like a small desert flower
Still covered by the silent wind
In sands of time
They fell that year
Before they could grow
They had little to give
But their lives and their passion
And their longing to live
In their way, in their fashion
So their harvest could thrive
And their children could grow
They fell like flies
Their eyes still full of sun
Like a dog each flies
In the path of a rifle
That holds on with its might
And each death, though a trifle
And to bring to an end
A life barely begun
And I am of that Race
Who died in unknown places
Who perished in their pride
Whose blood in rivers ran
In agony and pride
With courage on their faces
They went into the night
That waits for every man
They fell like tears
And never knew what for
In that summer of pride
Of massacre and war
Their only crime was life
They only give towards being
The children of Armenia
Nothing less, nothing more
(Transcribed by Monique Adriaansen & Mel Priddle - June 2003)
Editing by Jean Eckian
Հայ Աւետարանական Դիմագիծ
Յարուցեալ Քրիստոս՝ Իր աշակերտներուն.- «Բայց երբ Սուրբ Հոգին իջնէ ձեր վրայ զօրութիւնով պիտի լեցուիք, եւ իմ վկաներս պիտի ըլլաք ...մինչեւ աշխարհի ծայրամասերը»: Գործք. 1.8
Ես չեմ ճանչցած հայրս, քանի որ ան իր երկնային հանգիստը մտած էր երբ ես մէկ տարեկան երախայ էի: Սակայն իր դիմագիծը տակա՛ւ կը յստականար աչքիս առջեւ երբ ատեն ատեն աչքերս յառած կը դիտէի մեր տան պատէն կախուած իր մէկ լուսանկարը: Յատուկ ուշադրութիւնս կը գրաւէին իր ակնոցին զոյգ ու հաստկեկ ապակիները, ինչպէս նաեւ բաց Սուրբ Գիրք մը ձեռքին, ու մէկ ցուցամատը հանգչած՝ համարի մը վրայ: Անշուշտ չէի կրնար ըմբռնել որ հայրս Պատուելի-աւետարանիչ մը եղած էր Սուրիոյ Իսքէնտերուն նահանգին Գրըքխան գիւղաքաղաքին եկեղեցիին մէջ: Իմ հաճելի զբաղմունքներէս մէկն էր խնամքով պահուած ակնոցը դուրս հանել պահարանէն, աչքիս վրայ զետեղելով զայն, ու ապա Սուրբ Գիրք մը բռնելով ձեռքիս մէջ՝ ջանալ ամէն կերպով իրեն նմանիլ: Մայրս կը պնդէր որ ես հօրս նման գեղադէմ չեմ եղած, ինչ որ շատ հոգ չէի ըներ: Փափաքս էր իրեն նմանիլ ամէն կերպով...:
Մեր աւետարանականութիւնը սկսաւ բաց Սուրբ Գիրքով: 1840-ական թուականներուն, վիճաբանական խիստ հետաքրքրաշարժ ասուլիս մը տեղի կ՛ունենայ Աւետարանական Շարժումի հիմնադիր, ու առաջին Հոգեւոր Հովիւին՝ Աբիսողոմ Իւթիւճեանի եւ Յովհաննէս Տէրոյենց Չամուրճեանի միջեւ: Աստուածաշունչը անբաժան ընկերն էր Իւթիւճեանի, հետեւաբար ան լաւ սերտած էր զայն: Իսկ Տերոյենց ճանչցուած էր իբրեւ հմուտ, բազմաթիւ գիրքերու հեղինակ, ու շատ պահպանողական Հայ Արաքելական մը: Ժողովին սկիզբը Իւթիւճեան պայման կը դնէ որ միա՛յն Աստուածաշունչը պիտի ընդունուէր իբրեւ ճշմարտութեան ապացոյց եւ փաստ: Չամպուրճեանի ամէն մէկ դիտողութեան՝ Իւթիւճեան կը բանար Աստուածաշունչը, ու կը հերքեր իր ընդդիմախօսին տեսակէտը: Այս կերպով, «միա՛յն Աստուածաշունչով» լօզունգը դարձաւ իբրեւ հաւատամքը Հայ Աւետարանական Եկեղեցիին:
Հայ Աւետարանականներու ինքնութեան եւ դիմագիծին երկրորդ յատկանիշն էր այդ շրջանին՝ անոնց մաքրակրօն բարեպաշտութիւնը: Սխալ կամ շիտակ, անոնք ո՛չ ոգելից ըմպելի կը գործածէին, ո՛չ կը ծխէին, ո՛չ ալ – կիներու պարագային – շպար կը գործածէին: Այս տողերը գրողը իր երիտասարդութեան շրջանին բազմաթիւ առիթներով հեգնանքի առարկայ դարձած է ոչ-աւետարանական երիտասարդներու կողմէ, թէ՝ «բողոքական է, չի խմեր, չի ծխեր...» եւլն.: (Այժմ, ամենէն պահպանողական Աւետարանականն իսկ դժոխք չի ղրկեր մէկը որ այդ «անմեղ հաճոյք»ները կը վայելէ...): Ու տակաւին, մեզի՝ երախաներուս՝ արգիլուած էր Կիրակի օրեր դրամ ծախսել: Վա՜յ այն մանուկին կամ պատանիին որ Կիրակօրեայ դպրոցի համար իրեն տրուած դրամով պաղպաղակ կամ շաքար գնէր...: Ուրիշ հարց էր «բողոքական»ներուն գործածած հայերէն լեզուն: Արդարեւ մեր խօսած հայերէնը կը վխտար «քանզի»ներով, եւ «վասնզի»ներով: Այո՛, մենք կրնանք հպարտ ըլլալ որ աշխարաբար հայերէնով առաջին ու ամբողջական Սուրբ Գիրքը՝ 1850-ական թուականներուն՝ հայ աւետարանական թարգմանութիւնն ու հպարտութիւնն էր: Ու մեր հայրերը այնքա՜ն շատ կը կարդային Սուրբ Գիրքը, որ անոր լեզուն՝ անվրէպ՝ իրենց առօրեայ խօսակցութեան փոխադրուած էր: Պէտք է ըսել որ Սուրբ Գիրքի այդ աշխարաբար հայերէն հրատարակութիւնը միջոց դարձաւ արեւմտահայ աշխարաբար լեզուի ու գրականութեան զարգացման: Սուրբ Գիրքի ընթերցումին կ՛ընկերակցէր հաւաքական կամ անհատական աղօթքը: Ա՛յս էր մեր ընտանիքին Կիրակի առտուան բարեպաշտ սովորութիւնը: Սուրբ Գիրքի ընթերցումէն ետք, մայրս եւ հինգ որբուկներ՝ կը կատարէինք մեր անհատական, ու բարձրաձայն աղօթքները, հոգ չէ թէ մեր թոթով ու կիս-կատար լեզուով արտասանէինք զանոնք...:
Աւետարանչութիւնը երրորդ մեր յատկանիշն էր հին սերունդի հայ աւետարանականներուն: Առանձին պատմութիւն կը կազմէ հայ աւետարանական առաջին սերունդին կատարած աւետարանչական արշաւները Միջին Արեւելքի ու Հայաստանի մէջ: Այս մասին ունիմ ընդարձակ ուսումնասիրութիւններ: Քիւրտիստանի հայերու մէջ հայ աւետարանականներու կատարած աւետարանչութիւնը նիւթ դարձաւ՝ նաեւ պաշտպան գտաւ՝ ԺԹ. դարու հայ մեծագոյն վիպասան Րաֆֆիին մօտ: Ան սաստեց աւետարանականները քննադատող չար լեզուները. «...Այժմ Դերսիմի մէջ բողոքականները մտնելով, սկսած են քրդացած հայերին Մեսրոպի տառերով Աւետարան կարդացնել. սկսել են մոռացված մայրենի լեզուն սովորացնել նրանց: Ի՞նչ ասենք այդ քարոզիչներին. ասե՞նք, թէ դուք գնացեք հեթանոսներին քարոզեցէք. դուք հայերի հետ գործ չունեք»: (Երկերի Ժողովածու, Հատ. ԺԱ. էջ 324 Երեւան): Հայ Աւետարանական աւետարանիչները իրենց գործունէութեամբ ո՛չ միայն Աւետարանի փրկութեան պատգամը հաղորդեցին հեռու թէ մօտ գտնուող մեր ազգակիցներուն, հապա իրենց աշխարաբար մաքուր հայերէնով սատարեցին հայ ազգապահպանումին:
ԲԱՑ ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔԸ, ԱՂՕԹՔԻ ԿԵԱՆՔԸ, ՀԱՄԱՐՁԱԿ ՈՒ ԲԱՑԱՅԱՅՏ ԲԱՐԵՊԱՇՏՈՒԹԻՒՆԸ, ԵՒ ՔԱՋԱՐԻ, ԱՆՆԱՀԱՆՋ, ՈՒ ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ ՏԱՐԱԶՈՎ ԱՒԵՏԱՐԱՆՉՈՒԹԻՒՆԸ կերտեցին Հայ Աւետարանական Շարժումին դափնեպսակը, եւ աստուածահաճոյ դիմագիծը: Արդեօք ներկայ Հայ Աւետարանական սերունդը կը համարձակի՞ նմանութեան եզր մը փնտռել իր եւ Հայ Աւետարանական առաջին սերունդին դիմագիծին միջեւ:
Վեր. Պարգեւ Ն. Տարագճեան

Քաղուած՝ AMAA NEWS - May/June 2009
Ես չեմ ճանչցած հայրս, քանի որ ան իր երկնային հանգիստը մտած էր երբ ես մէկ տարեկան երախայ էի: Սակայն իր դիմագիծը տակա՛ւ կը յստականար աչքիս առջեւ երբ ատեն ատեն աչքերս յառած կը դիտէի մեր տան պատէն կախուած իր մէկ լուսանկարը: Յատուկ ուշադրութիւնս կը գրաւէին իր ակնոցին զոյգ ու հաստկեկ ապակիները, ինչպէս նաեւ բաց Սուրբ Գիրք մը ձեռքին, ու մէկ ցուցամատը հանգչած՝ համարի մը վրայ: Անշուշտ չէի կրնար ըմբռնել որ հայրս Պատուելի-աւետարանիչ մը եղած էր Սուրիոյ Իսքէնտերուն նահանգին Գրըքխան գիւղաքաղաքին եկեղեցիին մէջ: Իմ հաճելի զբաղմունքներէս մէկն էր խնամքով պահուած ակնոցը դուրս հանել պահարանէն, աչքիս վրայ զետեղելով զայն, ու ապա Սուրբ Գիրք մը բռնելով ձեռքիս մէջ՝ ջանալ ամէն կերպով իրեն նմանիլ: Մայրս կը պնդէր որ ես հօրս նման գեղադէմ չեմ եղած, ինչ որ շատ հոգ չէի ըներ: Փափաքս էր իրեն նմանիլ ամէն կերպով...:
Մեր աւետարանականութիւնը սկսաւ բաց Սուրբ Գիրքով: 1840-ական թուականներուն, վիճաբանական խիստ հետաքրքրաշարժ ասուլիս մը տեղի կ՛ունենայ Աւետարանական Շարժումի հիմնադիր, ու առաջին Հոգեւոր Հովիւին՝ Աբիսողոմ Իւթիւճեանի եւ Յովհաննէս Տէրոյենց Չամուրճեանի միջեւ: Աստուածաշունչը անբաժան ընկերն էր Իւթիւճեանի, հետեւաբար ան լաւ սերտած էր զայն: Իսկ Տերոյենց ճանչցուած էր իբրեւ հմուտ, բազմաթիւ գիրքերու հեղինակ, ու շատ պահպանողական Հայ Արաքելական մը: Ժողովին սկիզբը Իւթիւճեան պայման կը դնէ որ միա՛յն Աստուածաշունչը պիտի ընդունուէր իբրեւ ճշմարտութեան ապացոյց եւ փաստ: Չամպուրճեանի ամէն մէկ դիտողութեան՝ Իւթիւճեան կը բանար Աստուածաշունչը, ու կը հերքեր իր ընդդիմախօսին տեսակէտը: Այս կերպով, «միա՛յն Աստուածաշունչով» լօզունգը դարձաւ իբրեւ հաւատամքը Հայ Աւետարանական Եկեղեցիին:
Հայ Աւետարանականներու ինքնութեան եւ դիմագիծին երկրորդ յատկանիշն էր այդ շրջանին՝ անոնց մաքրակրօն բարեպաշտութիւնը: Սխալ կամ շիտակ, անոնք ո՛չ ոգելից ըմպելի կը գործածէին, ո՛չ կը ծխէին, ո՛չ ալ – կիներու պարագային – շպար կը գործածէին: Այս տողերը գրողը իր երիտասարդութեան շրջանին բազմաթիւ առիթներով հեգնանքի առարկայ դարձած է ոչ-աւետարանական երիտասարդներու կողմէ, թէ՝ «բողոքական է, չի խմեր, չի ծխեր...» եւլն.: (Այժմ, ամենէն պահպանողական Աւետարանականն իսկ դժոխք չի ղրկեր մէկը որ այդ «անմեղ հաճոյք»ները կը վայելէ...): Ու տակաւին, մեզի՝ երախաներուս՝ արգիլուած էր Կիրակի օրեր դրամ ծախսել: Վա՜յ այն մանուկին կամ պատանիին որ Կիրակօրեայ դպրոցի համար իրեն տրուած դրամով պաղպաղակ կամ շաքար գնէր...: Ուրիշ հարց էր «բողոքական»ներուն գործածած հայերէն լեզուն: Արդարեւ մեր խօսած հայերէնը կը վխտար «քանզի»ներով, եւ «վասնզի»ներով: Այո՛, մենք կրնանք հպարտ ըլլալ որ աշխարաբար հայերէնով առաջին ու ամբողջական Սուրբ Գիրքը՝ 1850-ական թուականներուն՝ հայ աւետարանական թարգմանութիւնն ու հպարտութիւնն էր: Ու մեր հայրերը այնքա՜ն շատ կը կարդային Սուրբ Գիրքը, որ անոր լեզուն՝ անվրէպ՝ իրենց առօրեայ խօսակցութեան փոխադրուած էր: Պէտք է ըսել որ Սուրբ Գիրքի այդ աշխարաբար հայերէն հրատարակութիւնը միջոց դարձաւ արեւմտահայ աշխարաբար լեզուի ու գրականութեան զարգացման: Սուրբ Գիրքի ընթերցումին կ՛ընկերակցէր հաւաքական կամ անհատական աղօթքը: Ա՛յս էր մեր ընտանիքին Կիրակի առտուան բարեպաշտ սովորութիւնը: Սուրբ Գիրքի ընթերցումէն ետք, մայրս եւ հինգ որբուկներ՝ կը կատարէինք մեր անհատական, ու բարձրաձայն աղօթքները, հոգ չէ թէ մեր թոթով ու կիս-կատար լեզուով արտասանէինք զանոնք...:
Աւետարանչութիւնը երրորդ մեր յատկանիշն էր հին սերունդի հայ աւետարանականներուն: Առանձին պատմութիւն կը կազմէ հայ աւետարանական առաջին սերունդին կատարած աւետարանչական արշաւները Միջին Արեւելքի ու Հայաստանի մէջ: Այս մասին ունիմ ընդարձակ ուսումնասիրութիւններ: Քիւրտիստանի հայերու մէջ հայ աւետարանականներու կատարած աւետարանչութիւնը նիւթ դարձաւ՝ նաեւ պաշտպան գտաւ՝ ԺԹ. դարու հայ մեծագոյն վիպասան Րաֆֆիին մօտ: Ան սաստեց աւետարանականները քննադատող չար լեզուները. «...Այժմ Դերսիմի մէջ բողոքականները մտնելով, սկսած են քրդացած հայերին Մեսրոպի տառերով Աւետարան կարդացնել. սկսել են մոռացված մայրենի լեզուն սովորացնել նրանց: Ի՞նչ ասենք այդ քարոզիչներին. ասե՞նք, թէ դուք գնացեք հեթանոսներին քարոզեցէք. դուք հայերի հետ գործ չունեք»: (Երկերի Ժողովածու, Հատ. ԺԱ. էջ 324 Երեւան): Հայ Աւետարանական աւետարանիչները իրենց գործունէութեամբ ո՛չ միայն Աւետարանի փրկութեան պատգամը հաղորդեցին հեռու թէ մօտ գտնուող մեր ազգակիցներուն, հապա իրենց աշխարաբար մաքուր հայերէնով սատարեցին հայ ազգապահպանումին:
ԲԱՑ ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔԸ, ԱՂՕԹՔԻ ԿԵԱՆՔԸ, ՀԱՄԱՐՁԱԿ ՈՒ ԲԱՑԱՅԱՅՏ ԲԱՐԵՊԱՇՏՈՒԹԻՒՆԸ, ԵՒ ՔԱՋԱՐԻ, ԱՆՆԱՀԱՆՋ, ՈՒ ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ ՏԱՐԱԶՈՎ ԱՒԵՏԱՐԱՆՉՈՒԹԻՒՆԸ կերտեցին Հայ Աւետարանական Շարժումին դափնեպսակը, եւ աստուածահաճոյ դիմագիծը: Արդեօք ներկայ Հայ Աւետարանական սերունդը կը համարձակի՞ նմանութեան եզր մը փնտռել իր եւ Հայ Աւետարանական առաջին սերունդին դիմագիծին միջեւ:
Վեր. Պարգեւ Ն. Տարագճեան
Քաղուած՝ AMAA NEWS - May/June 2009
Rev. Hagop Tchoghandjian Visiting Armenian Evangelical Institutions in Lebanon

Rev. Tchoghandjian meeting with Rev. Dr. Paul Haidostian, president of Haigazian University

Rev. Tchoghandjian meeting with Ms. Sonia Sislian, librarian of Haigazian University

(L to R): Rev. Hovhanness Svajian, Rev. Hagop Tchoghandjian, Ms. Sonia Sislian

Rev. Tchoghandjian meeting with Mr. Kevork Karaboyajian, director of KAHL

Rev. Tchoghandjian viewing Mr. Karaboyajian's exhibition of his artistic photos of nature

Rev. Tchoghandjian visiting KCHAG, the Chanitz Summer Camp Center

Rev. Tchoghandjian in front of the church of KCHAG

Rev. Tchoghandjian visiting the Armenian Evangelical Social Center

Rev. Tchoghandjian meeting with Mrs. Rita Lao Mangelikian, director of the Center

Rev. Tchoghandjian meeting with Rev. Robert Sarkissian, director of HKKC (Howard Karagheusian Commemorative Corporation)

Rev. Tchoghandjian meeting with Mrs. Araxi Mazmanian, manager in the Elders House

(L to R): Rev. Hovhannes Svajia, Mrs. Araxi Mazmanian, Rev. Hagop Tchoghandjian

Rev. Tchoghandjian visiting the elderly